Ek het ‘n vriendin wat getuig dat haar pastoor vir haar gebid het toe sy siek was en dat sy nou gesond is? Hoekom bid ons so min in die NG kerk vir genesing? Hoe werk geloofsgenesing?
Inleiding:
Ons sien baie kere hoe daar op TV genesings dienste uitgesaai word van mense soos Benny Hinn en Reinhard Bonke en ek dink wat aan die meeste van ons bekend is is die hele media dekking van TB Josua van Lagos en die genesings daar, veral omdat van ons springbok rugby spelers ook soontoe is en waarvan sommiges genees is en ander nie.
Een punt moet ons net baie baie duidelik maak: Daar bestaan nie iets soos geloofsgenesing nie, daar is ook nie iets soos gebed genesings nie – daar is alleenlik iets soos Goddelike genesings. Hoekom dit so belangrik is is omdat genesing nie afhanklik is van hoe hard ons bid, of wie vir ons bid, of hoe sterk ons geloof is nie. Genesing hang van God af.
Paar verse uit die Bybel:
• Lukas 11:14: Jesus het op ’n keer ’n bose gees uitgedryf uit iemand wat nie kon praat nie. Net nadat die bose gees uitgegaan het, het die stom man begin praat. Lyk asof dit die duiwel is wat die siekte veroorsaak.
• Deuteronomium 32:39: Besef dit tog: Ek, Ek is die Here! Naas My is daar geen ander God nie. Ek maak dood en Ek gee lewe. Ek maak siek en Ek maak gesond. Uit my mag word niemand bevry nie.
• Eksodus 4:10-11: Toe sê Moses vir die Here: “Ag, Here, ek kan nie goed praat nie; ek kon nie vroeër nie en ek kan ook nie nou, hier waar U met my praat nie. Ek praat swaar, en my tong sukkel.” 11 Daarna sê die Here vir hom: “Wie het aan die mens ’n mond gegee? Wie maak stom of doof of siende of blind? Is dit nie Ek, die Here, nie?
• 1 Sam 25:37-38: Die oggend het Nabal nugter geword, en toe sy vrou hom al hierdie dinge vertel, het hy ’n beroerteaanval gekry en is hy heeltemal verlam. 38 Omtrent tien dae later het die Here hom weer met ’n aanval getref, en het hy gesterf.
Almal van ons was al in verskillende grade siek. Ons weet ook hoe aaklig siekte is. Siekte is ook nie iets wat vir almal dieselfde is nie – vir party mense pla dit glad nie as hulle hoofpyn het nie, ander mense kan glad nie daarmee saamleef nie. Jy kan ook nie vir iemand sê: “Voel oor” nie, want hulle kan nie.
Siekte is ook nie noodwendig net iets wat liggaamlik met jou gebeur nie – dit tas sommer baie keer ook jou gees aan – jy voel ook sommer misluk en gefrustreerd ens. Mens kan nie alle sieninge oor siekte in die Bybel onder een standpunt in forseer nie.
2 Standpunte:
Hoofsaaklik is daar twee uiteenlopende standpunte oor siekte.
a) Die een oortuiging word die “berusting standpunt” genoem wat sê dit is die Here wat mens siek maak, en Hy doen dit met twee redes, of om mense te straf, of met die een of ander goeie doel.
b) Die ander standpunt word die “dramatiese standpunt” genoem wat sê dit is die duiwel wat mens siek maak as deel van sy aanval op die skepping van God.
1. Hoekom word ons siek?
As Christene weet ons dat daar nie iets soos siektes, of droogtes, of plae op die aarde sou gewees het, as dit nie was vir die sondeval nie (Gen 2:17, 3:14-19 en Rom 5:12). Die Bybel is hieroor reguit. Toe die mens teen God se duidelike opdragte kies, het hy homself op ‘n pad geplaas van absolute vernietiging. Siekte is dus deel van die sondeval.
2. Is siekte God se straf op sonde?
In die Bybel is daar ‘n magdom van voorbeelde van mense wat met siekte gestraf is a.g.v. hulle sonde. Soos Mirjam (Num 12:10), Gehasi (2 Kon 5:27), Ussia (2 Kron 26:16-23) en Elimas (Hand 13:11). Soms het God selfs Sy hele volk vir hulle afvalligheid met pes getref – (Jer 24:10) of die ongehoorsames in die gemeente swak en sieklik laat word (1 Kor 11:28-30). Baie belangrik: Die mense was dus elke keer self vir hulle siekte verantwoordelik.
Dit kan selfs wees dat sulke mense weet wat die sonde in hulle lewe is wat hulle siek maak, en vir hulle is daar duidelike Bybelse gegewens oor wat hulle moet doen. Jakobus 5:16 sê: “Bely julle sondes eerlik teenoor mekaar en bid vir mekaar, sodat julle gesond kan word. Die gebed van ’n gelowige het ’n kragtige uitwerking”.
Beteken dit nou dat alle siekte straf op sonde is? Nee! Dit was juis die fout wat Job se vriende gemaak het om te dink dat jy altyd van siekte af terug na ‘n logiese oorsaak (die sonde) kan redeneer (Job 42:7-8). Jesus self trek ook ‘n streep deur hierdie redenasie wanneer Hy sê dat die blind gebore man nie so is deur sy eie sonde, of deur die van sy ouers nie (Joh 9:1-3).
3. Is dit die duiwel wat ons siek maak?
As dit dan so is dat siekte na die sondeval deel van ons lewens geword het, dan moet die vark in die verhaal mos die duiwel wees. In sommige kringe word siekte as die duiwel se werk beskou – ons is nou by die sogenaamde “dramatiese standpunt”. Die standpunt klink so: God het die mens goed geskep. Dit is die duiwel wat die skepping aanval en mense se lewens wil verwoes. Voorstanders van die standpunt beroep hulle dan op die talle gevalle van duiwel besetenheid waarvan ons in die evangelies lees om te probeer bewys dat siekte van die duiwel kom. Die belangrike punt hier om te maak is dat siekte en demoniese besetenheid twee verskillende dinge is. Dat daar so iets soos duiwelbesetenheid is staan vas, en dat duiweluitdrywing beoefen moet word is ook ‘n Bybelse opdrag.
Ons noem die standpunt die dramatiese standpunt, want die standpunt sê: Ons moet alle siekte in die naam van die Here uitdryf en beveg. Voorstanders van die standpunt hou ook daarvan om te praat van geestelike oorlogvoering wat dan sou beteken dat jy dit ook moet toepas op die sieke, en dat die sieke dan gesond sal word.
Ons lees wel van gevalle in die Bybel waar dit vir ons lyk asof die satan wel iemand kan siek maak, naamlik in Lukas 13:11 en 16 lees ons van die vrou wat 18 jaar deur die satan swak en siek gemaak is deurdat sy deur die satan gebind was. Vers 16 sê: En hier is ’n vrou, ’n kind van Abraham, wat werklik al agtien jaar lank deur die Satan gebind is.
In Handelinge 10:38 lees ons weer: “Julle weet van Jesus van Nasaret, dat God Hom met die Heilige Gees gesalf en met krag toegerus het. Hy het rondgegaan, oral goeie werke gedoen en almal gesond gemaak wat in die mag van die duiwel was, want God was by Hom”.
Om egter uit die verse af te lei dat dit net die satan is wat mense siek maak, en dat mens net in die geloof standpunt moet in neem teen siekte, is nie so eenvoudig nie. Ons moet waak daarteen om nie aan die duiwel meer mag toe te ken as wat God hom toelaat nie. Maar dat hy wel nog mag het, is waar. By die sondeval was hy die verleier en hy is steeds ‘n moordenaar en die vader van die leuen. Hieruit kom baie pyn, ellende en siekte voort. Dit lyk tog vir ons of satan ook betrokke is by siekte.
4. Is dit God wat mens siek maak?
Die antwoord is nie so eenvoudig nie. Dat die mens as gevolg van die sonde aan siekte onderwerp is, is korrek. En dat die duiwel ook daarin ‘n aandeel het, kan ons ook nie ontken nie. Maar om te beweer dat God niks met siekte te doen het nie, kan ons in die lig van die Bybel se gegewens nie handhaaf nie.
In baie tekste lees ons dat dit die Here is wat mense siek maak – [Gen 12:17, Eks 4:11, 15:25, 1 Sam 25 (wat ons reeds gelees het), 2 Sam 12:15, Deut 28:15-68, 32:39, 2 Kon 15:5, 2 Kron 21:18, 19, 26:20-21 Hand 12:22, 23; 13:8-12]. Job 5:18 stel dit so: Dit is Hy wat wonde toedien. Ons het ook as inleiding Eksodus gelees wat sê: ”Dit is Ek die Here wat siek maak”. Meeste van die tekste wil die almag van God demonstreer – Hy kan letterlik alles.
Maar baie belangrik: ons kan nie sê God is die outeur van sonde nie. Ons kan tog nooit sê dit is God wat wou hê dat Adam en Eva in sonde moes val nie. Nee, inteendeel. Hy het hulle gemaak om vir ewig in Sy teenwoordigheid te wees en hulle het daarteen gekies. Ons moet ook oppas om nie te sê dat God eintlik dan vir satan gebruik om Sy vuil werk vir Hom te doen nie.
Nou hoe werk dit dan? God het aan die mens ‘n vryheid van wil gegee om self te kan kies. Ons is nie maar net robotte of “puppets on strings” nie. Sonde en die gevolge daarvan, soos siekte, kom van die sondeval aan die eenkant, en aan die anderkant is dit die gevolg van die mens se misbruik van hierdie vryheid wat God aan hulle gegee het.
5. Is siekte dan die mens se skuld?
Wanneer ons oor siekte gesels is daar ook ‘n derde rolspeler – die mens self. Jy kan tog nie sonder ‘n trui of jas in die sneeu gaan rondloop en griep opdoen en dan vra wie se skuld dit is nie. God sin? Of dalk die duiwel sin? Nee – dit is jou eie skuld. Mense wat hulle hele lewe lank straf drink en lewer kanker kry kan tog nie sê dit is die satan of God se skuld nie. Mense wat hulle hele lewe lank rook en emfiseem kry kan tog nie sê dit is die rook maatskappy se skuld, of die duiwel of God se skuld nie. Dit is hulle eie skuld. Dit lyk vir my ons sal moet sê dit is ‘n komplekse saak met drie rolspelers.
6. Hoekom laat God siekte toe?
Is dit nie ‘n wrede God wat sulke dinge doen nie? Dit is weereens nie so maklik om te antwoord nie. Jesaja 55:8-9 kan ons dalk hier help. Daar staan dat God hoër is as ons, en dat Sy gedagtes nie ons gedagtes is nie. In plat Afrikaans – God weet beter. En laat ek dit reguit sê – ek weet nie hoekom God dit toelaat nie. Wat ek wel weet, en dit staan omtrent op elke bladsy van die Bybel, is dat God liefde is, en dat Hy alles, letterlik alles, ook siekte, (volgens Rom 8:28) sal laat ten goede meewerk vir elkeen wat in Hom glo.
Daar word wel ‘n hele paar redes in die Bybel genoem hoekom God siekte in ons lewens kan toelaat:
• Om ons geloof te toets – Jak 1:2-3.
• Ons geloof te versterk – Rom 5:3-5.
• Ons onderlinge gemeenskap te versterk – 1 Kor 12:26 en 2 Kor 1:4.
• Ons vaster aan Christus te bind – Fil 3:10 en Kol 1:24.
• Ons vir die ewigheid voor te berei – 2 Kor 4:16-5:5 en Fil 1:19-25.
• Ons te tug – Heb 12:7, 10-11. Let wel nie te straf nie. Jesus het reeds die straf aan die kruis vir ons gedra. Straf is ‘n geregtigheidshandeling. Tug is ‘n liefdeshandeling.
Iemand het die redes in drie hoofgroepe opgesom naamlik:
• Om jou te genees,
• of om jou te verlos,
• of om jou te leer om te volhard.
7. Verwarrende standpunte oor siekte en genesing:
Ek wil graag so vier standpunte noem wat soms aangedui word as redes hoekom mense nie gesond word as daar vir hulle gebid word nie.
7.1) Hy/sy was nog ongered en daarom het hulle nie gesond geword nie.
In 2 Kor 12:7-10 lees ons van Paulus en die doring in sy vlees – hy is nie van die doring in die vlees bevry nie en Paulus was tog ‘n geredde mens. In 1 Tim 5:23 lees ons dat Timoteus ‘n sieklike man was en hy was tog ook ‘n geredde mens. Neem ook die voorbeeld van Job. In Job 1:8 staan daar dat daar geen mens op aarde was wat so vroom soos Job was nie en tog word Job siek. Geredde mense kan dus ook siek word.
7.2) Hy/sy het een of ander sonde in sy lewe wat hulle nog nie bely het nie.
In 1 Kor 12:7 lees ons dat Paulus se doring in die vlees juis daar was om hom te weerhou van sonde en in 1 Tim 5:23 lees ons dat Timoteus nie vermaan word om nie sonde te doen nie, maar om van medikasie gebruik te maak. Ook Epafroditos word siek as gevolg van sy ywer vir die saak van die Here, en nie as gevolg van die een of ander persoonlike sonde nie, sê Fil 2:25-30. Die rede val dus ook weg.
7.3) Sy/haar geloof is nie sterk genoeg nie.
In Hand 27:25 lees ons dat Paulus ‘n man van groot geloof was en in 2 Tim 1:5 lees ons dat Timoteus iemand was met ‘n opregte geloof. Hierdie rede val dan ook weg. Gebrek aan geloof by die sieke kon Jesus nooit verhinder het om te genees nie. Die voorbeeld van die seun in Markus 9 is hiervan ‘n duidelike voorbeeld. Die pa van die seun sê vir Jesus: As U tog iets daaraan kan doen help ons. Daarop het Jesus die kind genees, al het die kind geen geloof gehad nie, en al het sy vader sy eie kleingelowigheid bely. So lees ons tog ook gereeld in die Bybel dat die duiwelbesetenes altyd teen hulle wil en sonder enige geloof van hulle kant genees word. Soms lees ons van geloof as voorwaarde vir genesing (Hand 14:8-10) en dan weer nie (Hand 9:323-34).
7.4) Die houvas van die satan is nog te sterk.
In die geval van Paulus was dit ‘n boodskapper van satan wat hom met die vuiste geslaan het. Dit was geen vorm van duiwelbesetenheid nie, maar ‘n engel (demoon) van satan wat Paulus van buite af aangeval het. Dit was ‘n boodskapper van satan in diens van God om te voorkom dat Paulus hoogmoedig word. Is dit nie fantasties om so daaraan te dink nie – God gebruik ‘n engel van satan om Paulus te help om nie sonde te doen nie. Gereformeerde kerkvaders praat van die duiwel as God se duiwel, want hy kan maar net doen wat God hom toelaat om te doen, soos ‘n hond aan ‘n ketting. So verval die laaste beswaar dan ook.
8. Wat moet ons dan doen as ons siek word?
Nou wat kan en moet ons as gelowiges doen wanneer ons siek is?
• Volgens Matteus 10:8 is gebed vir genesing ‘n opdrag van die Here.
• Die sieke moet die ouderlinge van die gemeente vra om vir hom of haar te kom bid volgens Jakobus 5:14-15
• Diegene wat bid vir iemand wat siek is, moet volgens Matteus 8:2 en 26:39 bid: “Here as dit U wil is”.
• Volgens Matt 9:12 mag die hulp van dokters ingeroep word, maar nie sonder dat die Here eers geraadpleeg is nie, volgens 2 Kron 16:12.
• En Volgens Jesaja 38:5 en 21 maak gebed nie die gebruik van medikasie oorbodig nie, maar sluit dit dikwels in. Die praktyk waar mense vir siekes sê, om as teken van hulle geloof, dat God hulle gesond gemaak het, hulle pille weg te gooi, moet ten sterkste afgekeer word – tensy die sieke self, en op mediese aanbeveling gesê is die medikasie kan maar gelos word.
9. Handoplegging en salwing?
Ek het al gesien dat daar vir mense hande opgelê word en dat hulle gesalf word. Is dit reg? Moet ons dit nie ook doen nie?
• Daar is geen plek in die Bybel waar dit belet word nie, maar daar is ook geen voorskrif dat dit gedoen moet word nie. Daar is baie voorbeelde in die Bybel waar genesing met handoplegging plaasvind (Lukas 4:40; Hand 28:8) of sonder handoplegging en sonder salwing plaasgevind het (vgl. Matt 12:13; Hand 9:32-35).
• Wanneer daar egter geglo word dat iemand se hande genesende krag het begin die mens die plek van God inneem. Doeke of lappe wat deur mense geseën word en verkoop word en as doeke op hulle geplaas word sodat hulle gesond kan word is onbybels. Salf, en pille, en doeke, en wat ook al, is kanale waardeur God kan werk as Hy sou wou. Maar enigiets wat die aandag van God af wegtrek, en die vertroue in enigiets anders stel as in die Here wat gesond hou (Eks 15:26) of gesond maak, moet as afgodery verwerp word.
Samevatting:
Is dit God se wil dat alle siekes gesond moet word? Dit lyk nie vir ons so nie. Behalwe van Paulus en Timoteus lees ons ook van Trofimus wat te siek was om saam met Paulus te reis (2 Tim 4:20) en Epafroditos wat in ‘n stadium doodsiek was (Fil 2:27). Ons moet dus aanvaar dat God ook kan toelaat dat gelowiges siek word en siek bly.
Ons moet waak teen die twee uiterstes, om aan die eenkant al ons geloof te plaas op die mediese wetenskap en die dokters en die medikasie, of om aan die ander kant alle medikasie af te wys, as sou dit wys daarop dat ek nie op God vertrou nie.
Siekte in ‘n gelowige se lewe is nie noodwendig straf op sonde nie, maar kan deur God gebruik word as ‘n tug handeling. Nader trek handeling – belangrik ondersoek jouself en kyk na sonde in eie lewe.
Die Here genees by een geleentheid in antwoord op gebed – Jak 5:14-15, dan weer genees die Here deur middel van medikasie – Jes 39:5, 21. Hy het self die genesende krag in die medisyne gelê wat deur die dokters gebruik word. Die liggaam beskik ook oor die wondervermoë, wat natuurlik ook deur God aan die liggaam gegee is om homself gesond te maak, soos byvoorbeeld wanneer bene weer aangroei of wonde herstel. So gesien kom alle genesing van God af, of deur gebed, of deur medisyne, of deur dokters – almal is wonderwerke van God.
Die Here erken die werk van dokters (Matt 9:12) en die Bybel sê nooit ‘n onvriendelike ding van die dokters nie. Paulus skryf selfs van Lukas, die dokter wat hy baie lief het.
Maar daar is ook ‘n waarskuwing: Ons moet nie te vinnig ons vertroue op mense stel nie. Somtyds hardloop ons te vinnig met ons siektes na die dokters. Ons moet bid voordat ons na die pille en die botteltjies of die beursies gryp. Want die genesing lê by God.
Verder moet ons ook vir mekaar sê: Die gelowige kan sy gesondheid verloor, maar nie sy verlossing nie. Lasarus is siek tot die dood toe, maar word by sy dood in die hemel opgeneem.
Die apostel Johannes skrywe aan Gaius en sê (2 Johannes vers 2): “Liewe Gaius, ek hoop dat jy gesond is en dat dit in alle opsigte so goed gaan met jou as wat dit geestelik met jou gaan”. Hier sien ons dat dit met Gaius se siel goed gegaan het, maar dat dit nie met sy liggaam goed gegaan het nie.
Paulus skryf aan die Galasiërs (4:13-14) en sê: Julle onthou mos hoe dit gekom het dat ek die eerste keer die evangelie aan julle verkondig het. Dit was deurdat ek siek geword het. 14 En al was my toestand vir julle ’n versoeking om my te verag of selfs te verfoei, het julle dit nie gedoen nie. Inteendeel, julle het my ontvang asof ek ’n engel van God was, ja, asof ek Christus Jesus self was. Paulus is dalk liggaamlik siek maar sy siel is blakend gesond.
Ons kan, as gelowiges, rustig raak dat God alles, ja ook siekte, ten goede sal laat meewerk vir elkeen wat glo. God wil dalk jou siekte genees, of Hy wil jou verlos, of Hy wil jou vra om te volhard in geloof t.s.v. jou siekte.